Jak aktywizować osoby starsze? W psychologii przyjmuje się, iż człowiek może się rozwijać przez okres całego swojego życia. W obecnych społeczeństwach, do czynienia mamy ze znacznie wyższą średnią wieku aniżeli kiedyś. Oznacza to, iż ilość starszych osób ciągle wzrasta. Takie demograficzne zmiany, nie mogą pozostawiać nas obojętnymi na potrzeby, jakie mają osoby starsze oraz charakterystykę czasu późnej dorosłości. W jaki sposób można podnosić jakość życia osób w podeszłym wieku? Dlaczego tak ważne jest, aby pozostały one aktywne możliwie jak najdłużej?
Czym jest właściwie starzenie?
Mówiąc o podeszłym wieku, na myśli mamy takie osoby, które skończyły 60-65 rok swojego życia. Należy jednakże zdawać sobie sprawę, iż granica ta jest wyłącznie umowna. Rzeczywiście proces starzeniowy, nie jest wieloaspektowy i dosyć zindywidualizowany, nie sposób będzie więc określić jednej chwili życiu, w której to człowiek przestanie być młody, a zacznie być już stary. Sam czas późnej dorosłości, można podzielić na niżej wymienione etapy:
- okres wczesnej starości w przedziale 60-74 roku życia,
- okres starości zaawansowanej w przedziale 75-89 roku życia,
- okres późnej starości, nazywaną długowiecznością powyżej 90 roku życia.
W rzeczywistości to nie wyłącznie wiek zadecyduje o tym, czy ktoś wkroczył już w jesień życia. Istotne będą również psychologiczne oraz społeczne zjawiska, nie tylko zaś wyłącznie te biologiczne.
Mózg w podeszłym wieku
Organizm w czasie procesu dojrzewania, podlega wielu różnym zmianom. Razem ze zwiększającym się wiekiem, w mózgu zachodzą pewne zmiany. U starszych osób wykazują one bardziej regresywny charakter, aniżeli progresywny. Znaczy to, iż poznawcza sprawność u seniorów może razem z wiekiem słabnąć. Mowa tutaj głównie o funkcjach uwagi, czy też pamięciowych. Spora część spośród obserwowanych zmian, nie jest powodem do obaw, gdyż stanowią one naturalną konsekwencję procesu starzenia się mózgu. Inne zaś, mogą być objawami postępującego otępienia (przykładowo zgubienie drogi w znanym już środowisku, dezorientacja, halucynacje, urojenia, czy zaburzenia świadomości).
Przykłady zajęć aktywizujących dla seniorów
Aktywności artystyczne
Nie bez przyczyny arteterapia, stanowi nierzadko wykorzystywaną formę zajęć w ośrodkach, które oferują zajmowanie się seniorami. Wspomaga ona utrzymanie sprawności manualnej, jak również stanowi doskonałą metodę na emocjonalną regulację. Aktywności o charakterze artystycznym przynoszą tym większe korzyści, jeżeli osoba starsza nie będzie ich wykonywała sama. Zajęcia nie wymagające sporych nakładów pieniędzy i przeznaczone nawet dla amatorów, to między innymi:
- malowanie na torbach (akrylami albo farbkami do tkanin),
- decoupage,
- kolorowanki dla osób dorosłych,
- malowanie z wykorzystaniem akwareli,
- składanie origami,
- tworzenie ozdób na albumach ze zdjęciami.
Aktywności związane z przeszłością
Istnieją takie czynności, które niegdyś były wykonywane w każdym domostwie, a obecnie uprawiają je tylko osoby będące miłośnikami rękodzieła. Z całą pewnością, warto do wybranych z nich powrócić. Zaproponujmy więc osobie starszej przykładowo: wyplatanie z wikliny, szycie, haftowanie, robienie na drutach, czy szydełkowanie. Istnieją także opcje ułatwiające wykonywanie niektórych spośród tychże czynności starszym osobom – na przykład dzierganie na dłoniach bez użycia drutów, przy zastosowaniu sporej grubości włóczki.
Uprawa kwiatów
Sporym plusem dla osoby w podeszłym wieku, będzie dostępność ogrodu. Uprawa kwiatów na zewnątrz, to nie tylko możliwość przyjemnego spędzania czasu wolnego, ale również poprawy fizycznej kondycji. Jeżeli jednak nie posiadamy ogródka, być może dobrym pomysłem będzie zaproszenie seniora do uprawy roślinności doniczkowej: ziół czy też kwiatów.
Zagadki, sudoku, krzyżówki, czytanie
Czyli typy czynności, które mogą być wykonywane samodzielnie przez seniora, o dowolnie wybranej porze. Mają spory wpływ na utrzymywanie intelektualnej sprawności seniorów, a co za tym idzie – mogą wpływać na opóźnianie objawów demencji.
Gry dla dwóch albo większej ilości osób
W obecnych czasach, mamy całkiem spory wybór karcianych i planszowych gier, w których każdy może znaleźć coś dla siebie. Także dla seniora można dokonać wyboru propozycji, które odznaczają się łatwymi zasadami, jak i doskonale widocznymi częściami. Dla seniorów dobrymi przykładami gier, są:
- gry karciane (oczko, kuku),
- kości,
- domino,
- chińczyk,
- bierki.
Poznanie najnowszych technologii
Warto zachęcać osoby starsze do zapoznawania się z możliwościami, które oferowane są przez komputery oraz niewątpliwie dostęp do sieci. Wystarczy, iż pokażemy starszej osobie najłatwiejsze funkcje i ułatwimy jej działanie na skróty. Najlepiej będzie jednakże rozpocząć od możliwych korzyści, które mogą być związane z użytkowaniem komputera, czyli przykładowo dostępność bardzo ciekawych informacji (można ustawić zakładkę zawierającą adres strony, która będzie ciekawa dla seniora – będzie mieć do niej znacznie łatwiejszy dostęp), czy też kontaktowanie się z rodziną (warto jest zapoznawać osoby starsze z działaniem komunikatora albo maila).